II. İnönü Savaşı

Sebepleri: Yunan kuvvetleri, İngilizlerin desteği ile I. İnönü Savaşı’nın etkisinden uzaklaşmak; Türk ordusunun saldırı gücüne erişmemesi; Sevr Antlaşması’na geçerlilik kazandırmak için Eskişehir ve Kütahya’yı alıp Ankara’ya yönelerek TBMM’yi dağıtmak.

Sonuçları

v  TBMM’ye güven arttı, düzenli ordunun gücü arttı, TBMM’nin otoritesi arttı.

v  İsmet Paşa’nın, kazandığı bu başarı ile rütbesi generalliğe yükseldi.

v  İtalya, işgal ettiği bölgeleri boşaltma kararı aldı.

v  İngilizler, Malta’ya sürgün edilen tutsakların bir kısmını serbest bıraktı.

Eskişehir-Kütahya Savaşları (10–24 Temmuz 1921)

• Yunanlılar I. ve II. İnönü Savaşları’ndan sonra yeni bir saldırı için harekete geçtiler.
• TBMM ise henüz seferberliğini ilan edememiş, silah, taşıt ve araçlarını tamamlayamamış, İnönü savaşlarının yorgunluğunu henüz üzerinden atamamıştı.
• Ankara’yı hedef alan Yunanlılar: 13 Temmuz’da Afyon, 17 Temmuz’da Kütahya, 19 Temmuz’da Eskişehir’i işgal ettiler.
• Türk ordusu imha olmaktan kurtulmak ve zaman kazanmak için, M. Kemal’in emriyle Sakarya’nın doğusuna çekildi.
• Bu durum mecliste, yurtta üzüntü ve panik yarattı. İnönü Savaşları ile oluşan olumlu ortam dağıldı. İtalya işgal bölgelerini boşaltma kararını iptal etti. Ülke yeniden umutsuz ortama düştü.
• Meclis’te M. Kemal’e muhalefet edenler bu olayla O’na saldırmaya ve Ankara’da olmasını eleştirmeye başladılar (M. Kemal’in cepheye gitmesi isteniyordu).
• Meclis’in Kayseri’ye taşınması fikri gündeme geldi.
• Bu şartlar içinde M. Kemal, 5 Ağustos 1921’de 3 ay süreyle başkomutan seçildi. TBMM’ye ait yasama, yürütme yetkileri ile İstiklal Mahkemeleri’ne ait yargı yetkisi de M. Kemal’e bağlandı (bu durum M. Kemal’in cumhurbaşkanı seçilmesine kadar devam etti).
• M. Kemal 7–8 Ağustos 1921’de Tekâlif-i Milliye Emirleri’ni çıkardı. Bu emirlerin uygulanması için İstiklal Mahkemeleri kuruldu.

Tekâlif-i Milliye Emirleri (Ulusal Yükümlülükler Buyrukları)

• Her ilçede birer Tekâlif-i Milliye komisyonu kurulacak.
• Her ev, birer çamaşır, birer çift çorap ve çarık hazırlayıp komisyonlara verecek.
• Yurtta mevcut yiyecek maddelerinin yüzde kırkına, bedeli sonradan ödenmek koşuluyla el konulacak.
• Tüccarın ve halkın elinde bulunan her türlü giyim eşyasının yüzde kırkına aynı biçimde el konulacak.
• Ordunun yiyeceği ve giyeceği için gerekli olan bütün sahipsiz mallara el konulacak.
• Halk elindeki taşıt aracılığıyla ayda bir kez yüz kilometrelik askeri ulaşım yapacak.
• Halkta var olan bütün silah ve cephane üç gün içinde teslim edilecek.
• Yurttaki demirci, dökümcü, marangoz gibi el sanatkârları ordunun emrinde kullanılacak.
• Yurtta var olan bütün teknik araç ve gereçlerinde yüzde kırkına el konulacak.
• Halkın elinde bulunan taşıt araçları ile binek hayvanın yüzde yirmisine el konulacak.

NOT: Tekâlif-i Milliye emirleri bir seferberlik ilanıdır. Topyekûn bir savaşın yapılacağını gösterir.

NOT: Tekâlif-i Milliye Emirleri ile ordunun ihtiyaçları karşılanmış, Yunan saldırılarına karşı ordu takviye edilmiştir.