Rol: Bir grup etkinliğinde yer alan bireylerin üstlendikleri görevlere rol denir. Bir başka deyişle; üyesi olduğumuz grupta üstlenmemiz gereken görevlerdir. Her grup ve kurumun gerektirdiği roller arasında farklılık olabilir. Ancak grup üyesi olarak üzerimize düşenleri yapmalı, rollerimizi yerine getirmeliyiz.

• Anne, baba, ağabey, abla gibi sözcükler aile içinde üstlenilen rolleri ifade eder.
• Futbol takımında kalecilik, forvet oyuncusu bir roldür.
  • Öğretmenlik, okul müdürlüğü, sınıf ve kulüp başkanlığı birer roldür.

Gruplar içerisindeki rolleri yerine getirirken bazı kararlar almamız gerekir. Bu kararları almak ve sonuçlarını kabul etmek bizim sorumluluğumuzdur.

Birden fazla grup içinde yer alıyorsak her grupta farklı bir rolümüz olur. Örneğin; ailede abla,sınıfta sınıf başkanı, futbol takımında kaptan, tiyatro kulübünde oyuncu olabiliriz.

Sorumluluk, bir gruba üye olan bireylerin üstlendiği rolün gereklerini yerine getirmesidir. Ailede, okulda, arkadaş grubunda sorumluluklarımız vardır.

• Okula zamanında gelip, derslerine zamanında giren, öğretmenin verdiği görevi zamanında giren bir öğrenci sorumluluğunu yerine getirmiş olur. Aksini yapan öğrenci sorumsuz öğrenci olarak kabul edilir.
• Üyesi olduğumuz grup ve kurumlardaki rollerimizi, sorumluluklarımızı ve haklarımızı bilmeliyiz.
  
  Bunları bilip yerine getirirsek;
• Güven duygumuz artar.
• Karşılıklı ilişkiler güçlenir.
• Toplumsal refah düzeyi artar.
• Sorumluluk duygumuz gelişir.
• Kişiliğimiz olumlu yönde gelişir.
• Birlik içinde, uyumlu yaşarız.

Üyesi olduğumuz grup ve kurumlarda rollerimizi ve sorumluluklarımızı yerine getirmeliyiz. Rol ve sorumlulukların yerine getirilmemesi düzeni bozar, sorunlar yaşanmasına neden olur. Çevremizdeki insanlarla iletişimimizi olumsuz yönde etkiler. Örneğin; aile, katıldığımız ilk sosyal gruptur. Ailedeki her bireyin rolü ve sorumluluğu vardır. Aile büyükleri ailenin geçiminden sorumludur.

Aile bütçesini hazırlarlar. Her bireyin de bütçeye uygun davranmasını ve anlayışlı olmasını beklerler. Aile bireylerinden biri bu sorumluluğu yerine getirmediğinde diğer bireyler de bu durumdan olumsuz etkilenir. Düzen bozulur, sorunlar yaşanmaya başlar.

Rollerin ve sorumlulukların yerine getirilmesi insan olarak başarımızı da artırır. iyi alışkanlık ve değerlere (dürüst olmak, çalışkanlık vb.) sahip olan bireyler başarılı olurlar. Örneğin, okulda derslerin iyi dinlenmesi, ödevlerin yapılması, düzenli çalışma alışkanlığına sahip olunması kişisel sorumluluklardandır. Bu davranış ve özellikler yalnız okul başarısını artırmaz, bizlerin yaşam boyunca başarılı bireyler olmamızı sağlar.

Katıldığımız gruplarda belirli haklar elde ederiz. Hak, bir gruba dahil olan bireylerin neleri yapabileceklerini gösterir. Örneğin, okulun bir üyesi olarak eğitim almak, ders araç gereçlerini kullanmak öğrencilerin haklarındandır. Aynı zamanda toplumun bir üyesi olarak temiz çevrede yaşama hakkına sahibiz.

Haklarımızı korumalı, onlara sahip çıkmalıyız. Bu durumda haklarımıza saygı duymayan kişileri uygun şekilde uyarmalıyız.

Başkalarının haklarına karşı saygılı olmalı ve duyarlı davranmalıyız.

İnsanların birbirlerinin haklarına saygı göstermesi toplu yaşamın bir gereğidir. Çevremize baktığımızda haklara saygı göstermekle ilgili pek çok örnek bulabiliriz.

Örneğin, toplu taşıma aracı beklerken sıraya girmek başkalarının haklarına saygı göstermektedir.

Sıraya girmeyen insanları uyarmak hakkımızı korumak için yapılan bir davranıştır.

İnsanların piknik yapıp açık havada eğlence hakkı vardır. Ancak çevreyi kirletmeye hakları yoktur. Çünkü tüm insanların temiz bir çevrede yaşama hakkı vardır.

Hak ve sorumluluklarımızı iyi bilmeli, bazı davranışlarda bulunurken başkalarının haklarına zarar vermemeye özen göstermeliyiz.