I. DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ GELİŞMELER

TRABLUSGARP SAVAŞI (1911–1912)

1. Osmanlı Devleti ile İtalya arasında yapılmıştır.
2. Sebepleri; siyasi birliğini geç tamamlayan İtalya’nın sömürge (hammadde ve pazar) arayışı; Avrupa devletlerinin İtalya’yı desteklemeleri.
3. Osmanlı Devleti Derne, Tobruk ve Bingazi’de önemli başarılar kazandı (gönüllü subaylardan M. Kemal ve Enver Bey önemli başarılar kazandı).
4. Trablusgarp Savaşı sürerken Balkan Savaşları patlak verdi. Bunun üzerine Osmanlı Devleti ile İtalya arasında Uşi Antlaşması yapıldı (15 Ekim 1912).
5. Uşi Antlaşmasına göre; Trablusgarp ve Bingazi İtalya’ya bırakıldı; Oniki Ada Osmanlı Devleti’ne verildi (ancak Balkan Savaşları sonuna kadar İtalya’da kalacaktı).

NOT: Uşi Antlaşması ile Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprak parçası olan Trablusgarp’ı (Libya) kaybetmiş oldu. Ege’deki Türk egemenliği sona erdi.

NOT: İtalya, Oniki Ada’yı Osmanlı Devleti’ne geri vermedi. II. Dünya Savaşı’ndan yenik çıkınca 1947’de bu         adaları Yunanistan’a bıraktı.

BALKAN SAVAŞLARI (1912–1913)  

I. Balkan Savaşı (1912–1913)

1. Osmanlı Devleti ile Yunanistan, Bulgaristan, Karadağ ve Sırbistan arasında yapıldı.
2. Sebepleri; Balkan Devletlerinin Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda kalan son toprak parçalarını paylaşmak istemeleri; Milliyetçilik akımının Balkan milletleri üzerindeki etkileri; Rusya’nın Panislavist politikası gereği Osmanlı Devleti’ni Balkanlardan atma isteği; Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp’ta İtalya ile savaşta olması; Osmanlı ordusunun eski gücünü yitirmesi.
3. Savaş öncesi ordunun bir bölümünün terhis edilmesi, komutanlar arasındaki uyumsuzluk gibi nedenlerden, Osmanlı Devleti yenildi. Osmanlı Devleti ile Balkan Devletleri arasında Londra Antlaşması yapıldı (1913).

Londra Antlaşması (30 Mayıs 1913)

1. Osmanlı Devleti’nin batı sınırı Midye-Enez olarak belirlendi (Osmanlı Devleti, Midye-Enez çizgisinin batısındaki tüm topraklar kaybedildi).
2. İmroz (Gökçeada) ve Bozcaada dışındaki tüm Ege adaları Yunanistan’a verilmiştir.
3. Arnavutluk ve Ege adalarının geleceğini batılı devletler belirleyecekti.
4. Büyük çoğunluğu Bulgarların eline geçen Balkanlardaki Osmanlı toprakları Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan arasında paylaşıldı.

NOT: Savaş sırasında Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti. Arnavutluk Osmanlı Devleti’nden ayrılan son Balkan devletidir (28 Kasım 1912).

II. Balkan Savaşı (1913)

1. II. Balkan Savaşında Yunanistan, Sırbistan ve Romanya birleşerek Bulgaristan’a savaş açtı.
2. Sebepleri; I. Balkan Savaşı sonunda yapılan antlaşmada Bulgaristan’ın daha fazla toprak alması; Makedonya topraklarının paylaşılmasında Balkan devletlerinin anlaşamaması.
3. Osmanlı Devleti Balkan devletlerinin kendi aralarında yaptığı savaşı fırsat bilerek Edirne ve Kırklareli’yi (Doğu Trakya) geri aldı.
4. Savaş sonunda Balkan Devletleri kendi aralarında Bükreş Antlaşmasını imzaladılar (10 Ağustos 1913).
5. Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında İstanbul Antlaşması (29 Eylül 1913), Yunanistan ile Atina Antlaşması (14 Kasım 1913) yapıldı. Sırbistan ile sınır olmadığından antlaşma yapılmamıştır.

NOT: İstanbul Antlaşması, Lozan’da onaylanarak günümüz Türk-Bulgar sınırı çizildi.

Balkan Savaşlarının Sonuçları

• Osmanlı Devleti Balkan topraklarının tamamına yakınını kaybetti (Batı Trakya, Makedonya, Ege Adaları elden çıktı).
• Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki varlığı Doğu Trakya ile sınırlı kaldı.
• Balkanlardan Anadolu’ya göçler oldu.
• Yunanlılar Ege adalarını işgal ettiler.
• Türk ordusunda yenilik gereksinimleri ortaya çıktı.
• Balkanlardaki Türklerin durumu sorun oldu, bu sorun günümüze kadar devam etti (Batı Trakya Türk Sorunu).
• Arnavutluk bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı’dan ayrıldı.

NOT: Arnavutluk, Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda kaybettiği son toprak parçasıdır.

NOT: I. Balkan Savaşı’na katılmayıp II. Balkan Savaşı’na katılan Balkan devleti Romanya’dır.