ANADOLU MEDENİYETLERİ:

*Anadolu’da yontma taş dönemini aydınlatan ilk kalıntılar Antalya’da Karain ve Beldibi mağaralarında bulunmuştur.

*Cilalıtaş dönemini aydınlatan eserlere ise Konya-Çatalhöyük, Burdur-Hacılarda rastlanır.

*Önemli yerleşim yerleri olarak Kayseri –Kültepe, Çanakkale-Truva, Yozgat-Alişar sayılabilir.

HİTİTLER (ETİLER) :

*Anadolu medeniyetinin temelini oluştururlar.

*M.Ö. 2 bin yılında Anadolu’da Kızılırmak çevresine yerleşmişlerdir.

*Şehir devletlerinden merkezi krallığa geçmişlerdir.

*Merkez Hattuşaş’tır. (Çorum – Boğazköy).

*Hükümdarlar rahip-kral özelliği gösterirler.

*Tavananna denilen kraliçe yönetimde etkilidir.

*Soylulardan oluşan “Pankuş Meclisi” önemli kararların alınmasında etkilidir. (Meşrutiyet rejiminin ilk örneği.)

*Çok tanrılı din vardır. Bu dönemde Anadolu’ya “Bin tanrı ili” denir. Ahiret inançları zayıftır.

*Aile hukuku gelişmiştir. (Medeni hukukun temelini atmışlar.)

*Çivi ve resim yazılarını kullanmışlardır. (Anadolu’da tarihi çağlar Asurlar’ın yazıyı geliştirmesiyle başlar.)

*Frigyalılar tarafından yıkılmışlardır.

*Anadolu’da demir çağını başlatmışlardır.

*Yıllıklar (Anal) tutmaları ile tarih yazıcılığını başlatmışlardır.

*İvriz ve Yazılıkaya Kabartmaları önemli eserlerindendir.

FRİGYALILAR

*Merkez Gordion’dur. (Ankara – Polatlı) Bir iç batı Anadolu medeniyetidir.

*Tarım çok önemli olduğu için tarıma dayalı cezalar çok ağırdır.

*Kuyumculuk, önemli ticaret yolları üzerinde olmaları nedeniyle gelişmiştir.

*Müzik, kaya mimarisi ve dokuma alanlarında ilerlemişlerdir. (Tapates adıyla bilinen halı ve kilimler)

*Kimmerler son vermiştir.

*Kibele tapınakları, Midas’ın mezarı önemli eserleridir.

URARTULAR:

*Başkent Tuşpa (Van)’dır.

*Tarım ve hayvancılık gelişmiştir. (Su kanalları yapmışlardır.)

*İlk barajları yapmışlardır.

*Ahiret inancı vardır.

*-Madencilik gelişmiştir.

*-Ev şeklinde mezarlar vardır.

*Medler ortadan kaldırmıştır.

LİDYALILAR:

*Sard merkezli bir Batı Anadolu medeniyetidir.

*Kral Yolu denilen Efes – Ninova arasındaki ticaret yolu, Doğu – Batı arasında ticaretin ve kültürel etkileşimin hızlanmasını sağlamıştır.

*İlk parayı kullanan Lidyalılar’dır.  (M.Ö.) 700

*Paralı askerleri vardır. Orduya önem vermemeleri çabuk yıkılmalarında etkilidir.

İYONYALILAR (AKALAR) :

*Akalar tarafından M.Ö. 1200’de Batı Anadolu’da oluşturulan bir medeniyettir.

*-Şehir devletleri halinde yaşamışlardır. (İzmir, Efes, Milet, Foça)

*Ticaret yollarının bitiş noktasında bulunmaları, tarım ve deniz ticareti sayesinde zenginleşmeleri sonucunda kültürel ve bilim yönüyle Anadolu medeniyetlerinin en gelişmişini oluşturmuşlardır.

*Koloniler kurmuşlar ve kolonilerine yerleşme amacıyla gitmişlerdir.

*Şehir devletleri halinde yaşamaları, bilim adamlarının yetişmesine uygun özgür düşünce ortamına zemin hazırlamıştır.

*Tıpta Hipokrat, tarihte Heredot, felsefede Diyojen, matematikte Pisagor, Tales gibi bilim adamları yetişmiştir.

*İnsan şeklinde düşündükleri çok tanrılı din anlayışı vardır.

*Persler tarafından İyonyalılara son verilmiştir.

*Mimaride İyon nizamını geliştirmişlerdir. (Örnek: Efes harabeleri)