Lozan Barış Antlaşması ile Sevr Barış Antlaşması'nın Karşılaştırması

Kapitülasyonlar:

Sevr'de :Her alandaki kapitülasyonlar, en ağır biçimiyle yeniden uygulamaya konulacaktı.

Lozan'da: Tümüyle kaldırıldı (Misak-ı Milli’ye uygun olarak çözüldü). Ekonomik bağımsızlık sağlanmış oldu.

Boğazlar:

Sevr'de: Boğazlar, aralarında Türk temsilcisi bulunmayan uluslar arası bir komisyonun yönetimine bırakılarak bütün devletlerin gemilerine açık tutulacaktı. Bu komisyonun ayrı bir bayrağı ve bütçesi olacaktı. Boğazların her iki yakası askersiz hale getirilecekti.

Lozan'da: Boğazlar, başkanının Türk olduğu uluslar arası bir komisyon tarafından yönetilecek, iki yakası kıyıdan itibaren 15 km’lik bir kısmı ve İmralı Adası askerden arındırılacak.Bu komisyon Milletler Cemiyeti’nin denetiminde olacak.Barış zamanında ticaret gemileri ve uçaklar serbestçe geçebilecek, savaş zamanında ise Türkiye savaşta yer alırsa Boğazlarla ilgili istediği gibi davranma yetkisine sahip olacak.

NOT: Boğazlarla ilgili uluslar arası bir komisyonun varlığı milli bağımsızlığa aykırı bir durumdur. Bu durum 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile değişmiştir.

Azınlıklar:

Sevr'de :Azınlıklara Türklerden fazla haklar verilecek, Müslüman uluslardan azınlık oluşturulacaktı.

Lozan'da : Bütün azınlıklar Türk uyruklu olarak kabul edildi. Azınlıklarla Türkler her alanda eşit sayılacaktır (Aynı eğitim ilkesi geçerlidir; Bulundukları ülkede serbestçe dolaşma hakkına sahip olacaklar; Manevi ve siyasi ayrım yapılmayacak; Yasalar önünde eşit olacaklar; Siyasi sistem içinde yer alacaklar; Kendi anadillerini konuşacaklar)

Savaş tazminatı:

Sevr'de : Osmanlı Devleti’nin gelir kaynaklarına el konularak İtilaf Devletleri’nin masrafları karşılanacaktı.

Lozan'da : Yunanlılar savaş tazminatı olarak Türklere Karaağaç kasabasını vereceklerdi. İtilaf Devletleri’nin, Türlerden istedikleri savaş tazminatı kabul edilmeyecekti.

Sınırlar :

Sevr'de :

a) Doğu Anadolu’da Ermenistan ve Kürdistan adıyla iki yeni devlet kurulacaktı.

b) İzmir ve çevresi ile Doğu Trakya, Yunanlılara bırakılacaktı.

c) Güneybatı ve İç Batı Anadolu İtalya’ya, Suriye, Lübnan ve Güneydoğu Anadolu Fransa’ya bırakılacaktı.

d) Arabistan ve Irak (Musul) İngiltere’ye bırakılacaktı.

e) On iki Ada İtalya’ya, Akdeniz’deki diğer adalar Yunanlılara bırakılacaktı.

Lozan'da:

a) Güney Sınırı (Suriye): 20 Ekim 1921 tarihli Fransa ile imzalanan Ankara Antlaşması’nda belirlenen sınırlar kabul edildi.

b) Güneydoğu Sınırı (Irak): Musul-Kerkük sorunundaki anlaşmazlıktan dolayı sınır belirlenmemiştir. Sınırın daha sonra (9 ay içinde) TBMM ile İngiltere arasında yapılacak ikili görüşmelerde belirlenmesine karar verilmiştir. Türkiye ile İngiltere arasında çözümlenemezse Milletler Cemiyeti’nin vereceği karara bırakılacaktı.

c) Trakya Sınırı: Mudanya Antlaşması şartları kabul edildi. Meriç Nehri sınır oldu. Doğu Trakya Türkiye’ye, Batı Trakya Yunanistan’a bırakıldı.

d) Bulgaristan Sınırı: İstanbul Antlaşması (1913) ve Nöyyi Antlaşması’nda (1919) belirlenen sınırlar kabul edildi. Meriç Nehri sınır oldu.

e) Doğu Sınırı (İran): İran ile imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması’ndaki (1639) sınır kabul edildi.

f) Kuzeydoğu Sınırı: Moskova Antlaşması ve Sovyet Rusya’nın egemenliğindeki Kafkas Cumhuriyetleri arasında imzalanan Kars Antlaşması kabul edildi.

g) Gökçeada (İmroz) ve Bozcaada Türkiye’ye verilecek, bu adalar dışındaki Ege adaları silahsız olmak koşuluyla Yunanistan’a bırakılacaktı (Midilli, Sakız, Sisam, Nikarya vb).

h) 12 adalar İtalya’da kalmaya devam edecekti (II. Dünya Savaşı’ndan sonra 10 Şubat 1947’de İtalya ile            yapılan antlaşma sonucu silahsız olarak Yunanistan’a bırakıldı).

ı) Kıbrıs, İngiltere’ye bırakıldı (İngiltere’ye ayrıca Mısır ve Sudan da bırakıldı)

Bu bilgilere baktığımızda Lozan Barış Antlaşması'nda Misak-ı Milli'den tavizler vermemize rağmen Lozan Antlaşması'nın Sevr Barış Antlaşması'na göre çok daha iyi bir antlaşma olduğu aşikardır .Sevr Barış Antlaşması ile Türk topraklarının büyük kısmının Türklerden alınmasına olanak verirken, Lozan Barış Antlaşması ile birkaç yer dışında ülke topraklarının büyük kısmı kurtarılmıştır.Aşağıdaki haritalara baktığımızda durumu daha iyi anlayabiliriz.

Sevr Barış Antlaşması'na göre ülkemizin sınırları

Lozan Barış Antlaşması'na göre ülkemizin sınırları

Lozan Antlaşması'nın Türk Tarih Kurumu'ndaki tam metni için buraya tıklayınız

Lozan Antlaşması'nın günümüz Türkçesi ile yazılmış tam metni için tıklayınız  

 Sevr Antlaşması'nın tam metni için tıklayınız