Türk Adı Ve Türk Devletleri
Alp Arslan, (Adud ad-Daula Abu Shudscha Muhammed bin Davud Çağrı) Selçuk Türkleri'nin ikinci sultanı (1029 - 15 Aralık, 1072). Alp Arslan, Türklerin Orta Asya'dan Anadolu'ya son gelişlerini(Türk kavimlerin ilk gelişleri; Anadolu da şimdiye kadar çıkan tablet ve yazıtlara göre M.I.8.000-10.000 yılları arası) ve mücadelesini yöneten askeri komutan ve hükümdardır. Gerçek adı Muhammed olduğu halde daha çok ünvanı olan Alp Arslan adıyla tanınmaktadır.
Devamını oku: Sultan Alparslan Yorum Ekle
İlk Çağ
| Devlet | Kuruluş Tarihi | Yıkılış Tarihi | Notlar | ||
 |
Büyük Hun İmparatorluğu | M.Ö.220 | M.Ö.46 | 東匈奴, M.S. 48’de ikiye bölündü. Doğu Hiung-nu olarak da bilinir. | |
| |
M.S.338 | M.S.392 | 翟魏 (丁零 Tingling, 16 Krallık dışında) | ||
 |
Avrupa Hun İmparatorluğu | M.S.374 | M.S.496 | Avrupa Hun İmparatorluğu olarak da bilinir. | |
 |
Ak Hun İmparatorluğu | M.S.390 | M.S.577 | Eftalitler olarak da bilinir. |
Orta Çağ
| Devlet | Kuruluş Tarihi | Yıkılış Tarihi | Notlar | |
| Göktürk Kağanlığı | M.S.552 | M.S.582 | 前突厥 Birinci Göktürk de denir. | |
| Doğu Göktürk Kağanlığı | M.S.583 | M.S.630 | 東突厥 | |
| Batı Göktürk Kağanlığı | M.S.583 | M.S.657 | 西突厥 | |
| Toharistan Yabguluğu | M.S.630 | M.S.700 | Göktürklere tabi bir boydu | |
| Hazar İmparatorluğu | M.S.630 | M.S.965 | 可薩 Batı Göktürk | |
| İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı | M.S.681 | M.S.744 | 後突厥 ya da Kutluklar | |
| Türgişler | M.S.717 | M.S.766 | 突騎施 Batı Göktürk Kağanlığının "On Ok"'dan | |
| Uygur Kağanlığı | M.S.744 | M.S.840 | 回紇, 烏護, 烏紇, 韋紇, 回鶻 | |
| Karluklar | M.S.766 | M.S.840 | 葛羅祿 (M.S.665-680 arası da bağımsız yaşadılar) |
İslamiyet Sonrası Dönem
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Karahanlı Devleti | 840-1042 | Karluklar ile Uygur Kağanlığı'nın kalıntısı. Türk tarihinde İslamiyeti kabul eden ilk devlet. | |
| Peçenekler | 860-1091 | ||
| Kıpçaklar | 9-13.asır | ya da Kumanlar | |
| Şirvanşahlar | 861-1538 | Bugünkü Azerbaycan'da. | |
| Kansu Uygur Krallığı | 905-1226 | 甘州回鶻 Bugünkü Sarı Uygurların kökeni. | |
| Karahoca Uygur Krallığı | 911-1368 | 高昌回鶻 (Bugünkü Doğu Türkistan) | |
| Salariler | 941-981 | Bugünkü Azerbaycan'da. | |
| Revvadiler | 981-1040 | Bugünkü Azerbaycan'da. | |
| Oğuz Yabguluğu | 950-1040 | ||
| Gazne Devleti | 962-1187 | Samaniler'in memlûklerinden. | |
| Büyük Selçuklu Devleti | 1037-1194 | Selçuklular | |
| Doğu Karahanlılar | 1042-1211 | ||
| Batı Karahanlılar | 1042-1212 | ||
| Suriye Selçukluları | 1092-1117 | Melikşah'ın kardeşi Tutuş'un hükümdarlığı | |
| Anadolu Selçukluları | 1092-1243 | Selçuklular Rum Selçukluları olarak bilinir. | |
| Kirman Selçukluları | 1092-1230 | Alparslan'ın kardeşi Kavurd Bey'in sülalesi / Kaşkaylar ve Hamselerin kökeni. | |
 |
Harezmşahlar Devleti | 1097-1231 | Selçuklular'ın Memlûklerinden Anuş Tegin tarafından kurulan devlet |
| Böriler | 1117-1154 | ya da Suriye Atabeyliği | |
| Zengiler | 1127-1259 | Musul, Halep Atabeylikleri | |
| İl-Denizliler | 1146-1225 | ya da Azerbaycan Atabeyliği | |
| Erbil Beyliği | 1146-1232 | ya da Erbil Beyliği | |
| Salgurlular | 1147-1284 | ya da Fars Atabeyliği | |
| Irak Selçukluları | 1157-1194 | Sencer'in ölümünden sonra Irak-ı Arap ve Irak-ı Acem (Batı İran)'ı yöneten Büyük Seçlukluların kalıntısı. | |
| Köle Hanedanı | 1206-1290 | Delhi Sultanlığı (1206-1526) | |
| Karluk Devleti | 1212-1300 | Karahanlıların devamı. |
I. Dönem Anadolu Beylikleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Mengüçlü Beyliği | 1072-1277 | ||
| Çaka Beyliği | 1081-1098 | ||
| Dilmaçoğulları Beyliği | 1085-1192 | ||
| Çubukoğulları Beyliği | 1085-1092 | ||
| Danişmendli Beyliği | 1092-1202 | ||
| Saltuklu Beyliği | 1092-1202 | ||
| İnaloğulları Beyliği | 1098-1183 | ||
| Ahlatşahlar Beyliği | 1100-1207 | ||
| Artuklular | 1102-1408 | ||
| Çobanoğulları | 1227-1309 |
Moğol İstilası Sonrası Dönem
| Devlet | Tarih | Notlar | |
 |
Bahri Hanedanı | 1250-1389 | Memlûk Sultanlığı, Burci Hanedanı ise Çerkes memlûklerinden. |
| Haleci Hanedanı | 1290-1321 | Delhi Sultanlığı (1206-1526) | |
 |
Basarab Hanedanı | 1310-1627 | Eflak Prensliği'nin Kıpçak = Kuman kökenli hanedanı. |
| Tuğluk Hanedanı | 1321-1398 | Delhi Sultanlığı (1206-1290) | |
 |
Akkoyunlular | 1350-1507 | |
 |
Karakoyunlular | 1380-1469 | |
 |
Timur İmparatorluğu | 1370-1507 | Çağatay Hanlığı'na bağlı olup Türklerden Barlas boyu. |
 |
Safeviler | 1502-1736 | |
 |
Babür İmparatorluğu | 1526-1858 | |
 |
Afşar Hanedanı | 1736-1802 | Türkmenler |
| Bakü Hanlığı | 1747-1806 | Azerbaycan’da. | |
 |
Kaçar Hanedanı | 1781-1925 | Türkmenler |
II. Dönem Anadolu Beylikleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
 |
Karamanoğulları | 1256-1483 | |
| İnançoğulları Beyliği | 1261-1368 | ||
| Sâhipataoğulları Beyliği | 1275-1342 | ||
| Pervaneoğulları Beyliği | 1277-1322 | ||
| Tacettinoğulları Beyliği | 1303-1415 | ||
| Alaiye Beyliği | 1293-1421 | ||
| Eşrefoğulları | 1280-1326 | ||
| Menteşeoğulları Beyliği | 1280-1424 | ||
| Dobruca Beyliği | 1281-1299 | Dobruca (bugünkü Bulgaristan ve Romanya)'da. | |
 |
Karesioğulları | 1297-1360 | |
 |
Candaroğulları Beyliği | 1299-1462 | |
 |
Osmanlı Devleti | 1299-1922 | Kayı Boy Beyliği olarak Türkiye Anadolu Selçuklu Devleti'ne bağlı, 1299'da istiklaline kavuştu. Tarihteki en büyük Türk-İslam devletidir. |
| Germiyanoğulları Beyliği | 1300-1423 | ||
| Hamitoğulları Beyliği | 1301-1423 | ||
| Saruhanoğulları | 1302-1410 | ||
| Aydınoğulları | 1308-1426 | ||
| Tekeoğulları | 1321-1390 | ||
| Dulkadiroğulları | 1339-1521 | ||
| Ramazanoğulları | 1325-1608 | ||
| Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti | 1381-1398 |
-- Eski dönemlerde kullanılan Osmanlı bayrakları sırasıyla:
--> -->
-->
-->
-->
-->
Eski Cumhuriyetler
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Aras Cumhuriyeti | 1918 | Bugünkü Nahcivan topraklarında kurulan kısa süreli bir hükümet. | |
 |
Güneybatı Kafkas Geçici Milli Hükûmeti | 1918-1919 | ya da Kars Cumhuriyeti |
 |
Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti | 31 Ağustos 1913 - 29 Ekim 1913 | Batı Trakya Türk Cumhuriyeti |
 |
Türkistan Milli Devleti | 1917-1918 | |
 |
Alaş Orda | 1917-1920 | |
 |
İdil Ural Devleti | 1918-1919 | |
 |
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti | 1918 - 1920 | |
 |
Azadistan | 1919-1920 | |
 |
Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti | 1920-1924 | |
 |
Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti | 12 Kasım 1932 - 6 Şubat 1934 | |
 |
Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti | 1920-1925 | |
 |
Tannu Tuva Halk Cumhuriyeti | 1921-1944 | |
 |
Hatay Cumhuriyeti | 1938-1939 | |
 |
Doğu Türkistan Cumhuriyeti | 12 Kasım 1944 - 20 Ekim 1949 | |
 |
Azerbaycan Milli Hükûmeti | 1945 | |
 |
Kırım Halk Cumhuriyeti | 1917-1918 | |
 |
Kıbrıs Türk Federe Devleti | 1975-1983 |
Sovyet Dönemi Cumhuriyetleri
İlk dönem Sovyet ve Özerk Sovyet Cumhuriyetleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
 |
Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1918-1924 | Bugünkü Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan topraklarını kapsar. Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti ve Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti toprakları üzerinde kurulmuştur. |
| Tatar-Başkurt Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1919-1921 | Bugünkü Tataristan'ı ve Başkurdistan'ı kapsar. | |
| Kırgızistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1920-1925 | Bugünkü Kazakistan'ı kapsar. Kırgızistan ÖSSC daha sonra Kazakistan ÖSSC adını almıştır. 1920 öncesi, bugünkü Kazakistan toprakları üzerinde Türkistan Genel Valiliği kurulmuştu. |
Sovyet Cumhuriyetleri
Özerk Sovyet Cumhuriyetleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
 |
Çuvaşistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1925-1991 | Önceki statüsü: -Çuvaş Özerk Oblastı 1919-1925 |
 |
Yakutistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1921-1990 | |
 |
Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1921-1991 | Halkın bir kısmı Türki idi. Dağıstan Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti'nin Rusya'ya katılmasıyla özerk sovyet cumhuriyete dönüştürüldü. |
 |
Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1924-1991 | |
 |
Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1920-1945 | 1945'te oblast oldu daha sonra Ukrayna'ya bağlanarak tekrar, ÖSSC statüsü aldı. |
 |
Karakalpak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1932-1992 | Önceki statüsü -Karakalpak Özerk Oblastı 1919-1932. |
 |
Kabardin-Balkar Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1936-1944 | Önceki Statüsü: -Kafkasya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920-1924 -Kabardino-Balkar Özerk Oblastı 1924-1936 1944 ile 1957 arası Kabardin ÖSSC olarak adı değiştirildi, 1957'de tekrar Kabardino-Balkar ÖSSC adını aldı. |
 |
Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1961-1991 | Önceki statüsü: -Tuva Özerk Oblastı 1944-1961 SSCB'ye katılan Tuva Halk Cumhuriyeti özerk oblast statüsü almıştı. |
| Karaçay-Çerkez Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1990-1991 | Önceki statüsü: -Kafkasya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920-1924 -Karaçay-Çerkez Özerk Oblastı 1924-1926 Özerk Oblastın Tekrar kuruluşu: 1957-1991. |
|
| Dağlık-Altay Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1990-1991 | Önceki statüsü: -Dağlık-Altay Özerk Oblastı 1922-1991 Oyrot Özerk Oblastı adıyla kuruldu ve 1948'de Dağlık-Altay olarak değiştirildi. |
|
| Hakas Özerk Oblastı | 1990-1991 | Hakas vilayeti, özerk oblast statüsünü 1990'da aldı. |
Çağdaş Cumhuriyetler
| Devlet | Tarih | Notlar | |
|
Türkiye Cumhuriyeti | 1923-.... | |
 |
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti De facto | 1983-.... | |
 |
Azerbaycan | 1991-.... | |
 |
Kazakistan | 1991-.... | |
 |
Kırgızistan | 1991-.... | |
 |
Özbekistan | 1991-.... |
|
 |
Türkmenistan | 1991-.... |
Çağdaş Özerk Cumhuriyetler
| Devlet | Tarih | Notlar | |
 |
Sincan Uygur Özerk Bölgesi | 1955-.... |
|
 |
Altay | 1991-.... | |
 |
Balkar | 1991-.... | |
 |
Başkurdistan | 1991-.... | |
 |
Çuvaşistan | 1991-.... | |
 |
Dağıstan | 1991-.... | Halkın yaklaşık %25'ini Türki halklar olan Kumuklar, Azeriler ve Nogaylar teşkil eder. Kafkasya Avarları'nın kökeni tartışmalıdır.
|
 |
Gagavuzya | 1991-.... | |
 |
Kırım Özerk Cumhuriyeti | 1991-.... | |
 |
Hakasya | 1991-.... | |
 |
Karaçay | 1991-.... | |
 |
Karakalpakistan | 1991-.... | |
|
Nahçıvan | 1991-.... | |
 |
Tataristan | 1991-.... | |
 |
Tuva | 1991-.... | |
 |
Yakutistan |
1991-....
|
Türklerin Anayurdu ve Anayurdun Sınırları
Türklerin anayurdu Orta Asya’dır. Orta Asya, verimli topraklara ve yeraltı zenginliklerine sahip Batı ve Doğu Türkistan’dan ibaret olup; Asya kıtasının ortasını kaplamaktadır.
Türkler, doğuda Kadırgan Dağlan’ndan, güneyde Karanlık Dağlar, Karakurum Dağlan, Pamir Yaylası, Hindukuş Dağlan; batıda Hazar Denizi, itil (Volga) Nehri Havzası; kuzeyde Altay Dağlan, Sayan Dağlan ve Baykal Gölü Havzası’na ulaşan bu geniş bölgede yaşıyorlardı. Bu geniş bölgeye yerleşen, yüksek kültür ve medeniyete sahip Türklerin adına izafeten Türkistan veya Türkeli denilmektedir.
Türkistan’ı, kuzeydoğu güneybatı yönünde uzanan Tarbagatay Dağları, Ala Dağlar ve Tanrı Dağları’nm batıda ulaştığı dağlık bölge, Doğu Türkistan ve Batı Türkistan olmak üzere ikiye böler. Tanrı Dağlan ile Altay Dağlan arasında Çungarya Havzası yer alır. Balkaş Gölü’ne ulaşan ili Irmağı Vadisi, Doğu ve Batı Türkistan arasında bir tabii geçit durumundadır.
Kültür, toplumların gelişme süreci içinde oluşturdukları bütün maddî ve manevî değerlerin, insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütünüdür. Uygarlık (medeniyet) ise insanlığa mal olmuş; bütün insanlık tarafından beğenilen ve benimsenen ortak değerlerdir. İslâm medeniyetini buna örnek gösterebiliriz.
Kaynak : yorumla.net - Ana Yurtta Kurulan İlk uygarlıklar Kültür millîdir. Uygarlık ise insanlığın ortak malıdır. Bir kültürün oluşmasında içinde yaşanılan coğrafyanın özellikleri, insanların ihtiyaçları ve doğa ile ilişkileri önemli birer etkendir. Bu etkileri Orta Asya ve İlk Çağ kültürlerinde görebiliriz. Orta Asya'da yapılan kazılarda M. Ö. 5000 yıllarına kadar uzanan kültürlere rastlanmış ve bu bölgede kurulan Büyük Hun Devleti (Asya Hunları) de bu kültürlerden etkilenmiştir. Zamanla gelişen Orta Asya kültürü, Orta Çağ Avrupa'sına ve İslâm dünyasına ışık tutmuştur.
Orta Asya'da kurulan ilk uygarlıkların tarihi M. Ö. V. bin yıllarına kadar uzanmaktadır. Arkeolojik kazılar sonucu Orta Asya'da, Yontma Taş Devrine kadar uzanan gelişmiş uygarlıklar meydana çıkarılmıştır.
Orta Asya'da, ortak yanları olmakla beraber birbirinden az çok farklı uygarlıkların birbirini izlediğini, biri biterken hemen bir yenisinin başladığını görmekteyiz. Bu uygarlıkların geride kalan kalıntıları, daha sonra bu topraklarda kurulacak olan Büyük Hun Devleti'ni, birçok yönden etkiledi. Orta Asya'da yüzyıllar boyunca gelişen bu uygarlıklar, gelecekte Orta Çağ Avrupa sanatı ve daha sonra da İslâm uygarlığı üzerinde etkili olmuştur.
Türklerin anayurdu Orta Asya’dır. Orta Asya, verimli topraklara ve yeraltı zenginliklerine sahip Batı ve Doğu Türkistan’dan ibaret olup; Asya kıtasının ortasını kaplamaktadır.
Türkler, doğuda Kadırgan Dağlan’ndan, güneyde Karanlık Dağlar, Karakurum Dağlan, Pamir Yaylası, Hindukuş Dağlan; batıda Hazar Denizi, itil (Volga) Nehri Havzası; kuzeyde Altay Dağlan, Sayan Dağlan ve Baykal Gölü Havzası’na ulaşan bu geniş bölgede yaşıyorlardı. Bu geniş bölgeye yerleşen, yüksek kültür ve medeniyete sahip Türklerin adına izafeten Türkistan veya Türkeli denilmektedir.
Türkistan’ı, kuzeydoğu güneybatı yönünde uzanan Tarbagatay Dağları, Ala Dağlar ve Tanrı Dağları’nm batıda ulaştığı dağlık bölge, Doğu Türkistan ve Batı Türkistan olmak üzere ikiye böler. Tanrı Dağlan ile Altay Dağlan arasında Çungarya Havzası yer alır. Balkaş Gölü’ne ulaşan ili Irmağı Vadisi, Doğu ve Batı Türkistan arasında bir tabii geçit durumundadır.
Kültür, toplumların gelişme süreci içinde oluşturdukları bütün maddî ve manevî değerlerin, insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütünüdür. Uygarlık (medeniyet) ise insanlığa mal olmuş; bütün insanlık tarafından beğenilen ve benimsenen ortak değerlerdir. İslâm medeniyetini buna örnek gösterebiliriz.
Kaynak : yorumla.net - Ana Yurtta Kurulan İlk uygarlıklar Kültür millîdir. Uygarlık ise insanlığın ortak malıdır. Bir kültürün oluşmasında içinde yaşanılan coğrafyanın özellikleri, insanların ihtiyaçları ve doğa ile ilişkileri önemli birer etkendir. Bu etkileri Orta Asya ve İlk Çağ kültürlerinde görebiliriz. Orta Asya'da yapılan kazılarda M. Ö. 5000 yıllarına kadar uzanan kültürlere rastlanmış ve bu bölgede kurulan Büyük Hun Devleti (Asya Hunları) de bu kültürlerden etkilenmiştir. Zamanla gelişen Orta Asya kültürü, Orta Çağ Avrupa'sına ve İslâm dünyasına ışık tutmuştur.
Orta Asya'da kurulan ilk uygarlıkların tarihi M. Ö. V. bin yıllarına kadar uzanmaktadır. Arkeolojik kazılar sonucu Orta Asya'da, Yontma Taş Devrine kadar uzanan gelişmiş uygarlıklar meydana çıkarılmıştır.
Orta Asya'da, ortak yanları olmakla beraber birbirinden az çok farklı uygarlıkların birbirini izlediğini, biri biterken hemen bir yenisinin başladığını görmekteyiz. Bu uygarlıkların geride kalan kalıntıları, daha sonra bu topraklarda kurulacak olan Büyük Hun Devleti'ni, birçok yönden etkiledi. Orta Asya'da yüzyıllar boyunca gelişen bu uygarlıklar, gelecekte Orta Çağ Avrupa sanatı ve daha sonra da İslâm uygarlığı üzerinde etkili olmuştur.
M.Ö
318: Hunlarla Çinliler arasındaki Kuzey Şansi Savaşı.
220: Büyük Hun Devleti'nin kuruluşu.
214: Çin Seddi'nin yapımının tamamlanması.
209: Mete'nin Hun Devleti'nin başına geçmesi.
174: Mete'nin vefatı.
60: İpek Yolu'nun Çin denetimine girmesi.
58: Hun İmparatorluğu'nun Doğu ve Batı Hunları olarak ikiye ayrılması.
36: Batı Hun Devleti'nin yıkılması.
18: Doğu Hunlarının yeniden güçlenmeleri ve bağımsızlıklarını kazanması.
M.S
48: Hun İmparatorluğu'nun, Kuzey ve Güney Hunları olarak ayrılması.
150: Kuzey Hun Devleti'nin yıkılması.
216: Güney Hun Devleti'nin Çin tarafından ortasan kaldırılması.
224: Sasani Devleti'nin kurulması.
313: Hristiyanlığın Roma'da serbest bir din olarak kabul edilmesi.
375: Kavimler Göçü.
395: Roma İmparatorluğu'nun ikiye ayrılması.
434: Attila'nın Avrupa Hun Devleti'nin başına geçmesi.
447: Attila'nın Doğu Roma Seferi.
451: Attila'nın Batı Roma (Galya) seferi.
452: Attila'nın İtalya Seferi.
453: Attila'nın vefatı.
476: Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılması.
552: Göktürk Devleti'nin kurulması.
557: Akhunlar Devleti'nin yıkılması.
582: Göktürk İmparatorluğu'nun ikiye ayrılması.
630: Doğu Göktürklerin Çin egemenliği altına girmeleri
681: İkinci Göktürk Devletinin kuruluşu.
732: Puvatya Savaşı.
744: İkinci Göktürk Devleti'nin yıkılışı. Uygur Devleti'nin kuruluşu.
751: Talas Savaşı.
805: Frankların, Avar Devleti'ne son vermeleri.
840: Uygur Devleti'nin yıkılışı. Kırgızların devlet kurmaları. Karahanlar Devleti'nin kuruluşu.
868: Tolunoğulları Devleti'nin kuruluşu.
875: Samanoğulları Devleti'nin kuruluşu.
905: Tolunoğulları Devleti'nin yıkılışı.
935: Ihşidiler Devleti'nin kuruluşu.
963: Gazneliler Devleti'nin kuruluşu.
969: Ihşidiler Devleti'nin yıkılışı.
999: Samanoğulları Devleti'nin yıkılışı.
1007: Selçuk Bey'in vefatı.
1015: Çağrı Beyin Anadoluya gelmesi.
1040: Dandanakan Savaşı. Büyük Selçuklu Devleti'nin kuruluşu.
1048: Pasinler Savaşı.
1055: Tuğrul Beyin Bağdat'a girmesi.
1063: Tuğrul Beyin vefetı.
1067: Alp Arslan'ın Türkistan Seferi.
1071: Malazgirt Savaşı.
1072: Alp Arslan'ın vefatı. Melikşah'ın hükümdar olması.
1075: Süleyman Şahın İznik'i alması.
1077: Türkiye Selçukluları Devleti'nin kurulması.
1086: Süleyman Şahın vefatı.
1092: Melikşah'ın vefatı. I. Kılıç Arslan'ın hükümdar olması.
1096: I. Haçlı seferinin başlaması.
1107: I. Kılıç Arslan'ın vefatı.
1144: Musul Atabeyinin Urfa'yı Haçlılardan geri alması.
1147: II. Haçlı Seferi.
1157: Sencer'in vefetı. Büyük Selçuklu Devleti'nin parçalanması.
1171: Fatımiler Devleti'nin yıkılışı.
1174: Eyyubiler Devleti'nin kurulması.
1189: III. Haçlı Seferi.
1201: Saltuklular Beyliği'nin sona ermesi.
1204: IV. Haçlı Seferi. İstanbul'da Latin Krallığı'nın kurulması.
1206: Delhi Türk Sultanlığı'nın kurulması.
1207: Cengiz Hanın Moğol İmparatorluğu'nun kurması.
1212: Karahanlılar Devleti'nin yıkılışı.
1227: Cengiz Hanın vefatı.
1230: Yassıçimen Savaşı.
1231: Celaleddin Harzemşah'ın vefatı.
1237: I. Alaeddin Keykubad'ın vefatı.
1243: Kösedağ Savaşı.
1246: II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in vefatı.
1277: Baybars'ın Anadolu'ya gelmesi. Karamanoğlu Mehmet Beyin Türkçeyi resmi dil ilan etmesi.
1299: Osmanlı Devleti'nin kuruluşu.
1308: II. Mesut'un vefatı ve Türkiye Selçukluları Devleti'nin sona ermesi.
1326: Bursa'nın Fethi. Bursa'da ilk Osmanlı sarayının yapılması.
1336: İlhanlı Devleti'nin yıkılması.
1369: Timur'un Emir ilan edilmesi.
1402: Ankara Savaşı.
1403: Yıldırım Bayezıd'ın ölümü.
1403: Akkoyunlu Devleti'nin kuruluşu.
1413: Çelebi Mehmet'in Osmanlı Devleti'ni yeniden bir yönetim altına toplaması.
1416: Venediklilerle ilk Deniz Savaşı.
1428: Şeybaniler Devleti'nin kurulması.
1451: II. Mehmet'in padişah olması.
1453: İstanbul'un fethi.
1456: Kazak Hanlığı'nın kurulması.
1459: Sırbistan'ın fethi.
1460: Mora'nın fethi. İsfendiyaroğulları Beyliği'ne son verilmesi.
1461: Trabzon'un Fethi.
1469: Karakoyunlular Devleti'nin yıkılışı.
1473: Otlukbeli Savaşı.
1476: Boğdan'ın Osmanlı Devleti'ne Bağlanması.
1502: Akkoyunkular Devleti'nin yıkılışı.
1507: Timur Devleti'nin sona ermesi.
1512: Yavuz Sultan Selim'in tahta çıkışı.
1514: Çaldıran Savaşı.
1516: Mercidabık Savaşı.
1517: Ridaniye Savaşı. Memlük Devleti'nin sona ermesi. Halifeliğin Osmanlılara geçmesi.
1520: Kanuni Sultan Süleyman'ın padişah olması.
1522: Rodos'un fethi.
1538: Preveze Deniz Zaferi.
1541: Macaristan'ın Osmanlı Topraklarına katılması.
1559: Şehzade Bayezid ve II. Selim'in konya ovasındaki savaşı
1566: Kanuni Sultan Süleyman'nın Zigetvar seferi ve vefatı.
1571: Kıbrıs'ın Fethi ve İnebahtı Deniz Savaşı.
1575: Lehistan'ın Osmanlı himayesine alınması.
1577: Osmanlı-İran Savaşlarının başlaması
1569: Osmanlı hakimiyetinin Uzak Doğuya yayılması. Sumatra seferi.
1579: Sokullu Mehmet Paşanın vefatı.
1596: Eğri Kalesi'nin alınması, Hoçova Savaşı, Kanije'nin Fethi.
1606: Zitvatorok Antlaşması.
1633: Kahvehanelerin kapatılması ve tütün yasağı.
1639: Kasr-ı Şirin Antlaşması.
1651: Kösem Sultan'ın öldürülmesi.
1669: Girit'in Fethi.
1683: II. Viyana Kuşatması.
1700: İstanbul Antlaşması.
1691: Salenkamen savaşı.
1711: Prut Savaşı ve Antlaşması.
1716: Nemçe seferinin açılması.
1718: Pasarofca Antlaşması.
1724: Erivan'ın fethi.
1727: İstanbul'da ilk Türk Matbaası'nın açılması.
1730: Patrona Halil İsyanı, Lale Devri'nin sona ermesi.
1736: Osmanlı-Rus Osmanlı-Avusturya Savaşlarının başlaması.
1739: Belgrad Antlaşması.
1740: Fransa ile kapitülayonların yenilmesi.
1744: Nadir Şah'ın Kars muhasarası.
1768: Osmanlı-Rus Savaşının başlaması.
1470: Çeşme'de Osmanlı donanmasının Ruslar tarafından yakılması.
1774: Küçük Kaynarca Antlaşması.
1792: Yaş Antlaşması.
1881: Mustafa Kemal Atatürk'ün doğumu.
1804: Sırp İsyanı. Napolyon'un kendini imparator ilan etmesi.
1806: Osmanlı-Rus Savaşı.
1812: Bükreş Antlaşması.
1815: Viyana Kongresi.
1821: Yunan Mora İsyanı'nın başlaması.
1826: Yeniçeri Ocağı'nın kapatıması.
1827: Türkiye'de " Buğ gemisi" diye adlandırılan ilk buharlı geminin
çalışmaya başlaması.
1829: Edirne Antlaşması, Yunan Devleti'nin kurulması.
1839: Nizip Savaşı, II. Mahmut'un vefatı, Tanzimat Fermanı'nın ilanı
1840: Londra Antlaşması.
1854: Kırım Savaşı, Silistre müdafası.
1855: Türk ordusunun Kerç bağazına asker çıkarması.
1856: Paris Antlaşması, Islahat Fermanı'nın ilanı.
1867: Sultan Aziz'in Avrupa seyahatine hareketi.
1878: Ayestefanos ve Berlin Antlaşmaları.
1881: Tunus'un Fransızlar tarafından işgali.
1882: Mısır'ın İngilizler tarafından işgali. Düyun-u Umumiye idaresi'nin kurulması.
1897: Osmanlı-Yunan Savaşı.
1908: İkinci Meşrutiyet'in ilanı. Girit'in Osmanlı devletinden ayrılması.
1909: 31 Mart Olayı, II. Abdülhamit'in tahtan indirilmesi.
1911: Trablusgarp Savaşı.
1912: Uşi Antlaşması, Balkan Savaşı'nın başlaması.
1913: Balkan Savaşı'nın sona ermesi.
1914: Birinci Dünya Savaşı'nın başlaması.
1915: Çanakkale Cephesi'nin açılması, Çanakkale Deniz Zaferi, Anafartalar Savaşı.
1917: Rusya'da ihtilal çıkması.
1917: Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesi, Mondros Ateşkes Antlaşması.
1919: 15 Mayıs İzmir'in Yunanlılar tarafından işgali.
1919: 19 Mayıs Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkması. 22 Haziran Amasya Genelgesi
23 Temmuz- 5 Ağustos Erzurum Kongresi 4-11 Eylül Sivas Kongresi
1920: 10 Ağustos Sevr Antlaşması'nıb imzalanması.
1921: Yeni Türk Devletinin ilk Anayasası. Birinci İnönü Muharebesi. Londra Konferansı
İkinci İnönü Muharebesi. Eskişehir ve Kütahya Muharebeleri. İstiklal Marşımızın
Kabulü.Sakarya Meydan Muharebesi. Kars Antlaşması. Ankara Antlaşması.
1922: Saltanatın kaldırılması.
1923: Mustafa Kemal Atatürk'ün Türkiye Cumhuriyeti'ni kurması.
Tabgaç'lar Asya Hun'larının bir kısmıdır.TABGAÇ'' deyimi eski Türkçe de ''ulu, saygıdeğer'' manalarına gelmektedir.
Çinlilerin TOPA dedikleri Tabgaç'lar 4.yy. sonlarına doğru Kuzey Çin'de güçlü bir siyasi kuruluş meydana getirdiler. Bu Türk Devletinde tebaa olarak Mogol'lar, Tunguz'lar ve Çinli halk da geniş ölçüde yer alırdı.
TABGAÇ DEVLETİNİN KURULUŞU VE GELİŞMESİ
Tabgaçlar önce Kuzey Şansi'de Tai şehri başkent olmak üzere küçük 1.Topa Devletini kurdular (338-376). İlk hükümdarları ŞAMO HAN idi. Çevrelerindeki küçük Hun Devletleriyle ve Sienpi kütleleriyle mücadeleye giriştiler. Nihayet 16 kadar küçük hükümeti idareleri altına alarak büyük bir devlet haline geldiler.(386)
Doğu Çin'deki verimli toprakları ele geçirdikten sonra,siyasi nüfuzlarını Pekin yakınlarına ve Huang-Ho nehri dirseğine kadar genişlettiler. Fakat kuzeyde Juan-Juan'ların çok kuvvetli oluşundan dolayı genişleme imkanı bulamadılar. Moğol asıllı olan Juan-Juan devleti Sienpi'lerin mirasçısı olarak 4.yy. sonlarından itibaren kudretli bir siyasi kuruluş haline gelmişti. Tabgaç ,Juan-Juan çatışması ,bazan çok şiddetli olarak 150 yıl kadar sürdü.
TAO (TAİ-VU) DEVRİ
İmp.Tao devrinde (424-452) Tabgaç devleti en parlak dönemini yaşadı. Tao, bütün kuzey Çin'i tek idare altında birleştirdi. Ayrıca 2.Tsin Devletini kendine bağladı. Hun Hia hükümdarlığını aldı, Juan-juan'ları yendi. Moğolistan'ın bir kısmını istila etti. İç Asya'daki Vusun , Yüepan ülkelerini , Kuça, Kaşgar, Karaşar, Turfan başta olmak üzere 30 kadar şehir devletçiğini kendisine bağladı ve Kansu'daki Hun Devletini ortadan kaldırdı.
Böylece ünlü İpek yolu tekrar Türk hakimiyeti altına girdi. 450 yılında güneyde Yangçe ırmağına ulaşan Tao, Çin askerinin taydan, dişi inekten farksız olduğunu söylüyordu. Kendisi ise ''BÖRÜ'' (kurt) lakabını taşıyordu. İmp. merkezini, Türk hayat şartlarına uyan bozkır bölgesinde tutuyordu.
TÜRKLER VE BUDİZM
O sıralarda Budizm dini Çin'de yayılmaya başlamıştı. Tao Budizmin Türkler arasında yayılmasını şiddetle önlemeye çalıştı. Tapınaklarda ayinler dışında din propagandasını yasaklamakla işe başladı. Bu suretle Türk bünyesinin ve seciyesinin bozulmasını önlemek istedi. Tao'nun bu tutumunun doğruluk ve değeri çok sonra anlaşılacaktı.
Tao'dan sonra Tabgaç hükümdarı olan KAO-ÇUNG ve 1.HONG zamanlarında İç Asya da devlete bağlanan şehir hükümetlerinin sayısı 50 ye çıktı. Juan-Juan'lar bir kez daha mağlup edilip Güney Çin devletinin bazı bölgeleri ele geçti.
YABANCI KÜLTÜRÜN YAYILMASI VE SOYSUZLAŞMA
Bu büyük askeri başarılara rağmen, Kao-Çung ve 1. Hong Budizm'e karşı kayıtsız kaldılar. Tao'nun aldığı tedbirin önemi farkedilmedi, yasak kararı gevşetildi. Hatta zamanla Budizm korunmaya bile başlandı. Böylece bu yeni din gittikçe yayılmaya başlandı. 479'da yalnızca başkentte 100'den fazla Budist tapınağı ve 2000 den fazla rahip bulunuyordu.
Devletin eski gücü, 2.imp.Hong (471-479) zamanında gittikçe azaldı. Kuça ve etrafı Juan-Juan devleti tarafından işgal edildi. Başkent, bozkır bölgesinden eski Çin merkezi Lo-Yang'a taşındı. Türk töresinin ihmali ve soysuzlaşmanın hızlanması 495'te son noktasına ulaştı. Türk örf ve gelenekleri, giyim tarzı, Tabgaç dili yazışmalarda Türkçe deyimlerin kullanılması yasaklandı.
Bu tutum karşısında halk büyük isyanlar başlattılarsa da bunlar bastırılmıştır.
TABGAÇ DEVLETİNİN YIKILMASI
Tabgaç hükümdarları Budizme büyük yakınlık göstermişlerdi. O kadarki yabancı Devletlerdeki dindaşlarıyla bile ilgilendiler.
Neticede Tabgaç Devleti, Türk atalarının askeri vasfını gittikçe kaybetti. Yeni bölge ve yerli Çin halkı da iktisadi ve sosyal değişmelere sebep oluyordu. Devletin gücü nerdeyse bitmişti.
Tabgaç Devleti 534'te doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldı. Kısa zaman sonra her iki devletin toprakları Çin hanedanlarının eline geçti.
