SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARI

Sosyal güvenlik kurumları; hastalık, işsizlik, yaşlılık, çocuk yetiştirmek, kira giderleri, yol giderlerini karşılayan sosyal olanaklar sağlar. Ülkemizde 3 sosyal güvenlik kurumu vardır:

EMEKLİ SANDIĞI: Tüm devlet kurumlarında memur kadrosunda çalışanlar ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerin sosyal güvenliklerini sağlamak amacıyla kurulmuştur.

BAĞ-KUR: Belirli bir prim karşılığında, devlet eliyle esnaf, sanatkârlar ve bağımsız çalışanlar ve bunların bakmakla yükümlü oldukları kişilerin sosyal güvenliklerini sağlamak amacıyla kurulmuş bir sosyal güvenlik kuruluşudur.

SSK (Sosyal Sigortalar Kurumu): Özel işletme, kuruluş ve fabrikalarda çalışanların ve bunların bakmakla yükümlü oldukları kişilerin sosyal güvenliklerini sağlayan bir kuruluştur.

Hiçbir sosyal güvenlik kurumuna bağlı olmayan, hiçbir geliri, taşınmazı (ev, araba, arsa vs.) olmayan vatandaşlara devlet tarafından Yeşil Kart verilmektedir.

YERLEŞME VE SEYAHAT ÖZGÜRLÜĞÜ

1. Hazine (devlete ait) ve özel arazilere yerleşme yapılmaz.
2. Tarihi eserlerin yer aldığı yerlere ve devlet tarafından koruma altına alınmış yerlere seyahat edilir, ancak yerleşilemez.
3. Halk sağlığını, güvenliğini tehdit eden yerlere yerleşme ve seyahat yapılamaz.

Türkiye'de Nüfusun Dağılışını Etkileyen Faktörler

 1) Fiziki Faktörler (Doğal Faktörler)

A) İklim özellikleri: Ülkemizde nüfusun yoğun ol­duğu yerlerin, genelde kıyı bölgeler olmasında ılı­man iklimin büyük etkisi vardır. Kurak ve kışları aşırı soğuk geçen yerlerde nüfus fazla yoğun de­ğildir. Doğu Anadolu Bölgesi kışları soğuk olduğundan seyrek nüfusludur. Karadeniz,Akdeniz;Ege ve Marmara kıyıları ılıman olduğundan yoğun nüfusludur.

B) Yer şekilleri: Ülkemizde yüksek ve engebeli yerlerde nüfus azdır. Taşeli platosu, Menteşe yöresi,Tunçeli ve Hakkari çevreleri gibi yerler bunlara örnek verilebilir.

C) Toprak özellikleri: Bafra ve Çarşamba ovaları ,Çukurova, Gediz, Büyük Menderes ovaları gibi verimli toprakların bulundu­ğu alanlar  nüfus ­bakımından  kalabalıkken, Tuz Gölü çevresi gibi yerlerde verimsiz topraklar bulunduğundan nüfus çok azdır.Doğu Anadolu Bölgesi buna örnektir.

D) Su kaynakları: Su kaynağının olduğu yerler insanlar için her zaman gözde olmuştur.Akarsu ve göl kenarları gibi

2) Beşeri Faktörler (İnsan Kaynaklı Faktörler)

A) Sanayileşme: Bütün Dünya'da olduğu gibi Tür­kiye'de de, sanayileşmenin arttığı yerlerde nüfus yoğunluğu artmıştır, İstanbul, İzmit, Adapazarı, Bursa, Adana ve İzmir buna örnektir.

B) Tarım: Tarımın geliştiği yerler yoğun nüfuslu­dur. Çukurova, Gediz, Bafra ve  Çarşamba ovaları çevresi gibi.

C) Yeraltı kaynakları: Madenlerin veya enerji kay­naklarının işletilmesinde yoğun nüfusa ihtiyaç ol­duğundan, bu alanlarda da nüfus fazladır. Zongul­dak, Soma, Elbistan buna örnektir.

D) Turizm: Ülkemizde, Ege ve Akdeniz kıyılarında­ki merkezlerde turizmden dolayı nüfus yoğunlaş­mıştır.

E) Ulaşım: Ulaşım yolları kavşağında bulunan ille­rimizin nüfusu artmıştır. Eskişehir, Ankara, Kayse­ri, İstanbul gibi illerin gelişmesinde, ulaşım yolları üzerinde bulunmaları da etkili olmuştur. Ya da İzmir, İstanbul, mersin, Sinop gibi ithalat ve ihracat yapılan limanlar, nüfusu arttırmıştır.

F) Eğitim hizmetleri: Eğitim  hizmetlerinin geliştiği yerler doğal olarak nüfusu arttırır.

Dünya’da Nüfusun Yoğun Olduğu Yerler: Dünya nüfusunun büyük bir bölümü uygun yaşama koşulları taşıyan ılıman iklim kuşağında toplanmıştır. Dünya’da sık nüfuslanmış alanlar :
Muson Asyası:Asya kıtasının güney ve güneydoğusundaki ülkeleri kapsayan bu bölgede, bol yağışlı iklim nedeniyle pirinç ve çay tarımı önem taşır. Dünya’nın en kalabalık ülkeleri olan Çin Halk Cumhuriyeti ve Hindistan bu bölgede bulunmaktadır.
Akarsu Havzaları: Tarım koşullarının elverişli olduğu Ganj, İndus, Fırat, Nil gibi akarsu havzaları sık nüfuslanmıştır.
Avrupa:Madencilik, endüstri ve ticaretin çok geliştiği Avrupa’nın bütünü sık nüfuslanmıştır.
Japonya ve Kuzey Amerika’nın doğu kıyıları: Sanayileşmenin ve kısmen madenciliğin etkisiyle sık nüfuslanmıştır.

Dünya’da Nüfusun Seyrek Olduğu Yerler:İklim koşullarının olumsuzluğuna bağlı olarak nüfusun çok az olduğu, tenha yerlerdir.
Soğuk Bölgeler: Kuzey Kutup Dairesi içinde bulunan Grönland, Alaska, Kanada’nın Kuzeyi, İskandinav Yarımadası ve Sibirya’nın kuzey bölgeleri düşük sıcaklık nedeniyle seyrek nüfuslanmıştır.
Yüksek Dağlar: İklim koşullarının her türlü ekonomik faaliyeti, özellikle tarımı sınırlamasına bağlı olarak seyrek nüfuslanmıştır.
Sıcak ve Nemli Ekvatoral Bölgeler: Tropikal kuşakta, Amazon, Kongo havzaları gibi alçak yerler, yüksek sıcaklık, aşırı nemlilik, sık ormanlar ve geniş alan kaplayan bataklıklar nedeniyle az nüfuslanmıştır. Bu bölgede nüfus, iklim koşullarının elverişli olduğu yüksek kesimlerde toplanmıştır.
Nüfuslanmamış Yerler
İklim ve zemin koşulları nedeniyle insanların yerleşmesine elverişli olmayan, nüfuslanmamış yerlerdir.
Kutup Bölgeleri: Güney Kutup Bölgesi’nde bulunan Antartika Kıtası 14 milyon km2 genişliktedir. Kalın buzullarla kaplı bir kıta olduğu için nüfuslanmamıştır.
Bataklıklar: Bataklık, yağış miktarının fazlalığı nedeniyle, toprağın çok ıslak olduğu, yer yer suların yüzeyde biriktiği yerlerdir. Yerleşmeyi ve ekonomik faaliyeti sınırlandırdıkları için nüfuslanmamıştır.
Çöller: Dönenceler çevresindeki Meksika, Büyük Sahra, Arabistan, Kalahari, Avusturalya çölleri ile Asya’nın iç kesimlerindeki İran, Kızılkum, Karakum, Taklamakan ve Gobi çölleri, insanların yaşamasına ve yerleşmesine uygun değildir. Bu nedenle nüfuslanmamıştır. Ancak vaha adı verilen sulak yerlerde az da olsa nüfuslanma görülür.

GÖÇ: Doğal afetler, ekonomik ya da toplumsal nedenlerle birey veya toplulukların yer değiştirmesidir. “İç göç” ve “dış göç” olarak ikiye ayrılır:

1. İç Göç: Ülke içinde yapılan göç.

2. Dış Göç: Ülke dışına yapılan göç.

Beyin Göçü: Kariyer sahibi kişilerin (doktor, mühendis, iktisatçı gibi) başta Avrupa ve ABD olmak üzere başka ülkelere gitmesine denir. Beyin Göçünün Nedenleri:

• Sanayileşmiş ülkeler, nitelikli iş gücünü ülkelerine çekmek için onlara yüksek ücret ödemektedir.
• Gelişmiş ülkelerde çalışma koşulları kolaydır.
• Göç gönderen ülkelerde, sanayi ve ticaretin yeterince gelişmemesi sonucu nitelikli iş gücünün kendine uygun iş bulmakta zorlanması.

Nüfus: Sınırları belli bir alanda yaşayan insan sayısıdır. Nüfus Yoğunluğu: Bir yerde kilometre kareye düşen insan sayısıdır. Belli bir alanda yaşayan nüfusun, o alana oranıdır. Ülkenin genişliği ve toplam nüfus hakkında bilgi verir. Kişi/km2 olarak gösterilir. Nüfus yoğunluğunu bulmak için;